دو کارشناس آمریکایی در مقالهای که روز دوشنبه، دوم ژانویه ۲۰۲۳ (۱۲ دی)، در مجله «فارین افرز» منتشر شد، تاکید کردند که معترضان ایرانی خواهان تغییر نظام جمهوری اسلامیاند و دولت بایدن باید به آنها در این زمینه کمک کند. «فارین افرز» اتاقفکر «شورای روابط خارجی» در نیویورک است و از معتبرترین نشریات عرصه سیاست خارجی در آمریکا بهشمار میرود.
ری تکیه، کارشناس ایرانیتبار مطالعات خاورمیانه در «شورای روابط خارجه» است و اریک ادلمان مشاور ارشد «بنیاد دفاع از دموکراسیها»؛ اتاقفکری که مخالف شدید جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود و به سیاستهای دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، نزدیک بود. ادلمان در دولت دوم جرج دبلیو بوش معاون وزیر دفاع در امور تعیین خطمشی بود.
ادلمان و تکیه دو سال پیش در مقالهای با عنوان «انقلاب بعدی ایران» در همین نشریه، گفته بودند که آمریکا باید رسما سیاست «تغییر رژیم» را در قبال ایران اتخاذ کند. این دو اینک در مقالهای جدید میگویند که جنبش اعتراضی کنونی نشان میدهد که حرف دو سال پیش آنها که گفته بودند «رژیم جمهوری اسلامی ایران بسیار ضعیفتر از چیزی است که بسیاری از تحلیلگران و سیاستورزان غربی میگویند»، درست بوده است.
این دو با اشاره به سابقه طولانی جنبشهای اعتراضی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، از جمله ۱۸ تیر، جنبش سبز ۸۸، و اعتراضات دیماه و آبانماه چند سال اخیر، میگویند که جنبش کنونی نشانههایی دارد که از دیرپاتر بودن آن خبر میدهد. ادلمان و تکیه مینویسند: «شورش نوپای کنونی هنوز رهبران شناساییشدنی و ساختار سازمانیافته ندارد. و هیچ انقلابی نمیتواند بدون انقلابیون، به موفقیت برسد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ادلمان و تکیه همچنین به این نکته اشاره میکنند که جنبش کنونی باعث بروز اختلاف در هیاتحاکمه جمهوری اسلامی شده است. آنها در این زمینه به گفتههای علی لاریجانی، محمد خاتمی، و سرمقاله روزنامه «جمهوری اسلامی» توجه نشان میدهند و میگویند که این امر، از تضعیف سیطره قدرت در ساختار جمهوری اسلامی نشان دارد. از عوامل دیگر حاکی از ضعف نظام جمهوری اسلامی ایران، ظرفیت پایین نیروهایی است که پیرامون علی خامنهای، رهبری نظام، باقی ماندهاند، و این واقعیت که نیروهای اطلاعاتی این حکومت نیز قادر به برخورد موفق با جنبش نبودند.
این دو تحلیلگر میگویند سیاست «تغییر رژیم»، بهرغم نامشخص بودن سرانجامش، شاید تنها راه ممکن برای آرام کردن خیز ایران برای دستیابی به سلاح هستهای، و محدود کردن دخالت مزمن ایران در مسائل داخلی کشورهای همسایه باشد. آنان تاکید میکنند که منشا اصلی تغییر در ایران، در داخل کشور است، اما میافزایند که دولت بایدن هم میتواند قدمهایی برای «کمک، تعجیل و حتی شاید رهنمایی روند انقلابی» بردارد.
ادلمان و تکیه چند راه مشخص به دولت آمریکا پیشنهاد میدهند: اعلام رسمی پایان مذاکرات احیای برجام، اعمال تحریمها علیه نظام جمهوری اسلامی، مقابله با سانسور از طریق فرستادن ماهوارههای استارلینک، استفاده از سایر نرمافزارها برای کمک به معترضان، و افزایش برنامههای صدای آمریکا و رادیو فردا و تامین بودجه تلویزیونهای فارسیزبان خارج از کشور تا بتوانند بیشتر به جنبش در ایران کمک کنند. آنان همچنین یادآوری میکنند که آمریکا همانطور که به اتحادیه کارگری «همبستگی» در لهستان کمک کرد تا به حکومت استالینیستی این کشور پایان دهد، میتواند به کارگران نفت و فولاد و سایر اعتصابیون ایران نیز کمک کند.
این دو در پایان مینویسند: «در حال حاضر بهنظر نمیرسد معترضان [ایران] در آستانه ساقط کردن دولت باشند، اما انقلابها اساسا پیشبینیشدنی نیستند. منفعت مردم ایران و امنیت آمریکا در منطقه در گرو این است که دولت بایدن هر چه در توان دارد، انجام دهد تا ایرانیانی که جان خود را به خطر انداختهاند تا به تغییر برسند، در راه پس گرفتن کشور خود موفق شوند.»
چندی پیش، کریم سجادپور، دیگر کارشناس ایرانیتبار آمریکایی، نیز در روزنامه «نیویورکتایمز» با اشاره به هویت ملی عمیق ایرانیان، گفته بود که این هویت نهایتا بر نظام جمهوری اسلامی پیروز میشود.